Pierwszy Międzynarodowy Plener Ikonograficzny
Kijów, Michajłowski Monastyr 23.11 – 01.12.2014 roku
Pierwszy Międzynarodowy Plener Ikonograficzny odbył się w Kijowie w dniach 23.11 – 01.12.2014 roku, a jego tematem było „Miłosierdzie Boże w ikonie”. Jako że w zamyśle był on przygotowaniem do obchodów pierwszej rocznicy kijowskiego „Majdanu” i przebiegał w tle trwającej wciąż operacji antyterrorystycznej, plener odbył się przy cerkwi i klasztorze Arch. Michała. Wybór miejsca był nieprzypadkowy - właśnie ten klasztor, pierwszego grudnia nocą, otworzył bramy i zaczął bić w dzwony, by dać znak stojącym na Majdanie studentom do ucieczki i schronienia się. Zbliżała się bowiem obława berkutu. Potem już przez cały czas trwania protestów „Michałowski Sobor” był miejscem schronienia dla rannych, zmarzniętych i zmęczonych.
W tym szczególnym miejscu spotkali się artyści z różnych krajów: Francji, Słowacji, Polski, Litwy i Ukrainy. Rozpoczęciu pracy pobłogosławił bp. Agapit Vyshgorodskiy. Każdy malarz otrzymał błogosławieństwo do swojej pracy. W celu zapoznania się i przedstawienia, po modlitwie uczestnicy spotkali się z organizatorem ks. Sergiem Dmitriev, bp. Agapitem oraz konsulem generalnym Polski na Ukrainie Rafałem Wolskim. Każdy miał szansę coś o sobie powiedzieć, a goście z poza granicy Ukrainy opowiedzieli dlaczego przyjechali, co ich poruszyło, by pozytywnie odpowiedzieć na zaproszenie.
Uczestnikami pleneru byli:
OLEKSIY CHEREDNYCHENKO (Ukraina, Lwów)
OD HIYED (Francja)
SVETLANA JUCHYMIUK (Ukraina, Lwów)
EL’AZAR HUBERT KAMPA (Polska, Opole)
PIOTR KRUPA (Słowacja, Lewocza)
MARIAN WALDEMAR KUCZMA (Polska, Wrocław)
ARTEM KOPAJHORENKO (Ukraina, Kijów)
KONSTANTYN MARKOVYCH (Ukraina, Lwów)
OLGA MOROZ (Ukraina, Łuck)
MICHAŁ PŁOSKI (Polska, Kielce)
IHOR PYRIH (Ukraina, Lwów)
BARTOSZ RADZISZEWSKI (Polska, Wrocław)
KRZYSZTOF SOKOŁOWSKI (Litwa, Polska) - komisarz pleneru
MATEUSZ ŚRODOŃ (Polska, Warszawa)
ROMAN VASYLYK (Ukraina, Lwów) - komisarz pleneru
ANDRIJ VYNNYCHOK (Ukraina, Lwów)
Dołączyli swoje prace, gdyż obowiązki nie pozwoliły na uczestnictwo bezpośrednie:
SOPHIA DOROSZENKO (Ukraina, Łuck)
DMYTRO HORDITSA (Ukraina, Kijów)
VALENTIN NOVIKOV
VASYLI SKRYPULJAK
IVAN TACHYNSʹKIY (Ukraina, Iwano-Frankowsk)
ULYANA TOMKEVYCH (Ukraina, Lwów)
SVIATOSLAV VLADYKA(Ukraina, Lwów)
LIUBOV YATSKIV (Ukraina, Lwów)
PHILIP YARMOLA
Uczestnicy przystąpili do pracy. Każdy rozłożył swój warsztat i szukał pomysłu na realizację tematu. Temat nie był łatwy. Miłosierdzie Boże bowiem wyraża się na różne sposoby. W Obliczu Chrystusa Nie Ludzką Ręką Czynionym i związanej z tym historii króla Abgara. W Pantokratorze błogosławiącym dostojnie. W Matce Bożej wstawiającej się i roztaczającej swoją opiekę. Poszukiwano go w uzdrowieniach i wskrzeszeniach dokonanych przez Chrystusa. Odnaleziono je też w obliczach świętych i ich czynach. Od przekazów Biblijnych po myśl i abstrakcję.
O stronę duchową jak i cielesną zadbali mnisi Michałowskiego Klasztoru. Wraz z nimi uczestnicy przeżywali co rano liturgię z pięknymi śpiewami i spożywali posiłki. Mnisi jak i obecni seminarzyści byli zawsze gotowi do pomocy i witali artystów z uśmiechem i życzliwością.
Ponieważ przebywaliśmy w bardzo wymownym miejscu, powracały refleksje o ciągłej walce Ukrainy o wolność i suwerenność. Spacery na „Majdan Niezależności” dawały możliwość przypomnienia sobie twarzy bohaterów Niebesnej Sotni. Informacje o sytuacji na wschodzie Ukrainy wciąż przypominały o modlitwie za żołnierzy tam walczących. To wszystko znalazło swój wydźwięk w pracach.
Ikonograf i komisarz pleneru Roman Vasylyk poruszony wspomnieniem wydarzeń na kijowskim Majdanie wykonał ikonę Oblicza Nie Ludzką Ręką Czynionego, a w dolnej części ikony przedstawił sceny z Majdanu, przenoszonych rannych i cerkiew Michałowską. Przypomniał tym prawdę, iż tylko wpatrując się w Miłosierne Oblicze Chrystusa możemy doświadczyć miłosierdzia i uzdrowienia, jak to stało się z królem Abgarem.
Polski ikonograf Michał Płoski poprosił seminarzystów by przynieśli mu kostki brukowe, które w czasie protestów służyły za broń lub do budowy barykad na Majdanie. Na kostkach Michał namalował Oblicza Chrystusa Nie Ludzką Ręką Czynione, tym samym nadając im nową wymowę. Stały się one symbolem pięknie oddającym sens pleneru, mówiącym, by cielesną, zabijającą broń przekuć na broń duchową.
Drugi polski ikonograf Hubert Kampa zainspirował się przywiezionym z terenu walk Pismem Świętym, które nosiło ślady wskazujące, iż trzymał je przed śmiercią żołnierz. Jest ono otwarte na szóstym rozdziale Ewangelii św. Marka gdzie Jezus mówi do przerażonych uczniów: „Odwagi! Ja jestem, nie bójcie się!”. Na tej podstawie namalował małą ikonę nazwaną „Nie bójcie się”, którą razem z o. Sergiejem zawiózł na Wschód Ukrainy do walczących tam żołnierzy.
Powstałe w czasie pleneru prace trafią do szpitali, gdzie leczono rannych z Majdanu i żołnierzy ze wschodu Ukrainy. Prace ikonografów ukraińskich zostaną przekazane do polskich szpitali, jako forma podziękowanie za pomoc i solidarność z Ukrainą w tak trudnym dla niej czasie. Prace artystów z Polski, Słowacji, Litwy i Francji pozostaną w szpitalach na Ukrainie. Tu będą przypominać o pomocy jakiej udzieliły inne państwa.
Jako że plenerowi patronowała również Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej, uczestnicy zostali zaproszeni do jej siedziby w Kijowie. Spotkali się z ambasadorem Henrykiem Litwinem, który z radością nas przyjął i ugościł. Ukazało to, jak bardzo zależy wszystkim na współpracy pomiędzy państwami, pokoju… Uczestnicy byli bardzo poruszeni wizytą w takim miejscu jak Ambasada.
Plener zakończył się uroczystym wernisażem w Cerkwi św. Andrzeja w Kijowie. W salach pod kościołem wcześniej zorganizowano wystawę eksponatów przywiezionych ze Wschodu Ukrainy, które miały pokazać, iż tam obecni są żołnierze, trwają walki i giną ludzie. Niektóre udowadniają obecność wojska rosyjskiego. Wśród tych eksponatów rozwieszono prace uczestników pleneru. Nadało to samej wystawie jeszcze większej wyrazistości. Kontrast jaki stworzyły przestrzelone hełmy żołnierzy i zawieszone wśród nich ikony wołał: Módlmy się za Ukrainę! Potrzeba miłosierdzia jest wielka!
Wystawę uroczyście otworzył Patriarcha Filaret. Jego obecność stała się dla organizatorów i uczestników podziękowaniem za wspólną modlitwę i pracę. Patriarcha powiedział: "Istnieje pokusa, aby rozpocząć trzecią wojnę światową, ale robimy wszystko, aby tak się nie stało. Musimy pokazać niezłomnego ducha. I to, co się dzieje na Ukrainie i w Europie, świadczy o jego przebudzeniu. Widzimy wolontariuszy, którzy nie boją się śmierci. Naród nie jest obojętny na to, co się dzieje i my odczuwamy wsparcie z Europy i Ameryki. Ważne jest, że taki plener poświęcony jest tematowi „Majdanu” i ATO (Antyterrorystycznej Operacji) i dzięki niemu zgromadzili się tutaj ludzie z różnych krajów. Dziękuję wam za wsparcie!"
Wernisaż zaszczycili swoją obecnością liczni dostojni goście : bp. Agapit Vyshgorodskiy, Metropolitan Pereyaslav Chmielnicki i Bila Epifaniusz, ambasador RP na Ukrainie Henryk Litwin, Konsul Generalny RP w Kijowie Rafał Wolski, Minister Kultury Ukrainy Eugene Nyschuk, zastępca Dyrektora Departamentu spraw religijnych i etnicznych Andrew Yurash, przedstawiciele kościołów katolickich i luterańskich.
Chcemy wyrazić swoją wdzięczność za umożliwienie nam przeżywania pleneru:
Patriarsze Filaretowi i Biskupom Ukraińskiej Cerkwi Prawosławnej Patriarchatu Kijowskiego – za modlitwę, życzliwość, patronat, błogosławieństwo, dobre słowo…
Panu Mateuszowi Sorze (Polska), który pomógł postawić pierwsze kroki w organizacji przedsięwzięcia.
Panu Tomaszowi – za okazaną życzliwość rozpoczęcie pleneru z nami i pomoc finansową
Mnichom i seminarzystom Michałowskiego Soboru – za codzienną liturgię, udostępnienie pokoi, posiłki i okazywaną życzliwość, uśmiech…
Ks. Sergiejowi Dmitriev - za organizację pleneru, opiekę...
Ambasadzie Rzeczpospolitej Polskiej w Kijowie - za przyjęcie nas w swojej siedzibie oraz towarzyszenie plenerowi...
Galeria z otwarcia wystawy:
